Stoomlocomotief type 18

Hoe één van de twintig in Baden geboren locomotieven IV h, het latere type 18.3, terecht kwam bij de Deutsche Reichsbahn (DR) van de DDR. Door het project 'landelijke herindeling van locomotieven' had het Deutsche Reichsbahn Geselschaft (DRG) alle nog bedrijfsklare 'Edelrenner' type 18.3 vanuit Bremen Hbf, waar ze sinds 1942 thuis waren, overgebracht naar het militaire station Munster-Lager aan de rand van de Lüneburger Heide. Men deed dit om ze voor verder oorlogsschade te behoeden. Zo overleefde ook de 18 314 daar de Tweede Wereldoorlog. Van 1946 tot 1947 werd ze, als laatste locomotief van deze serie, opnieuw ingezet vanuit Bremen Hbf. De DR had aan het eind van de jaren'40 behoefte aan snelle locomotieven voor het testen van nieuw ontwikkelde rijtuigen. De leider van de Versuchs- und Entwicklungsstelle für Machinenwirtschaft (VES-M), ingenieur Max Baumberg, nam daarom contact op met de Hauptverwaltung der Eisenbahnen in der Westliche Besatzungszone. Maar eigenlijk vroeg hij hulp aan zijn voormalige studievriend Theodor Düring die in het westen dezelfde functie had als Baumberg, namelijk leider van het Bundesbahn-Versuchungsamt in Minden (Westfalen). Baumberg wilde de 18 434 (voormalige Beierse S 3/6) die na de oorlog in Erfurt gestrand was ruilen tegen een IV H uit Baden. De ruil ging door en in april 1948 kreeg Baumberg de 18 314. Door deze locruil heeft de viercylinder loc uit Baden geschiedenis geschreven in de historie van de 'twee Duitslanden'. Haar eerste taak bij de DR was het trekken van koerierstreinen voor het Reichsbahn Ausbesserungswerk (RAW) Stendal. In de jaren '50 kreeg ze als eerste modificatie een 'Beierse kroon', de 'Caledonische schoorsteenrand' van een Beierse S 3/6 (de latere BR 18.4-6). Vermoedelijk kreeg ze ook hierdoor haar bijnaam 'Schors' (Kikvors). Toen de DDR aan het eind van de jaren '50 begon met de fabricage van rijtuigen met een maximumsnelheid van 160 km/u die bestemd waren voor Rusland had men snelle locomotieven nodig om deze rijtuigen te beproeven. Daarom werd besloten tot een grondige verbouwing van de 18 314. De loc werd in december 1959 buiten dienst gesteld en overgebracht naar het RAW '7 Oktober' te Zwickau. We schrijven 16 december 1960. Op deze dag rolde 18 314, na een uitgebreide verjongingskuur en op grond van haar speciale taak als beproevingsloc lichtgroen gelakt, met grauwwitte sierlijnen op haar flanken en met een chromen ring onder de Caledonische kraag op haar schoorsteen, als super-stoomloc de sporen van de DDR op. Bovendien kreeg de machine een bijzonder uiterlijk door haar stroomlijnbeplating. Met een maximum snelheid van 150 km/u en haar vermogen van 2000 pk was ze nu de kleurrijke stroomlijn-ster te midden van het trieste grijs van het dagelijks leven in de DDR. Ze kreeg al snel de bijnaam 'Laubfrosch'. De machine behoorde tot 'de Dierentuin van Max Baumberg', zoals het locomotiefpark van de Versuchsanstalt Halle (VES-M) meestal genoemd werd. Door de ombouw werd 18 314 in één klap de sterkste machine van haar bouwtype. In 1961 deed nog een groene sneltreinlocomotief, de 18 201 met de naam 'Jimmo', haar intrede in de 'Dierentuin van Halle'. Voortaan baarden de beide slanke eenlingen steeds weer opzien tussen de vuilzwarte standaardlocomotieven. In het overzicht van haar levensloop zijn we nu aangeland bij het uiterlijk van ons model omstreeks 1962/63. In deze tijd was 18 314 ingedeeld in het omloopplan voor sneltreinen van het depot Halle-P. Hierbinnen werden vanzelfsprekend ook de test- en beproevingsritten opgenomen die voor nieuwe rijtuigen verplicht waren. Haar stamlijn was de magistrale Saalfeld -Eisenach - Halle - Berlin. Verder ontstonden er veel anekdotes rondom de groene dieren van Baumberg. Toen de 18 314 op een gegeven moment in een veel te donkere kleur groen uit de werkplaats kwam mompelden boze tongen dat er, in de 'economie van de tekorten', voor de locomotief alleen nog het normale rijtuiggroen beschikbaar was. Desondanks is de locomotief enig in zijn soort met opmerkelijke prestaties en anekdotes. Dit alles heeft ertoe geleid dat wij besloten hebben deze locomotief in het Koningsspoor zo perfect mogelijk te reproduceren. Alle ombouwaanpassingen die de loc tijdens haar reconstructie ondergaan heeft hebben wij bij ons model aangebracht. Inclusief haar talrijke licht- en geluidsfuncties en haar uiterlijke vormen die exact volgens voorbeeld zijn weergegeven. Stelt u zich eens voor dat deze, door de ontwerpers van het RAW tot hardloper omgebouwde, stoomlocomotief met een zware sneltrein over uw modelspoorbaan zou rijden of zich als LZ (Lokzug) in uw functievitrine zou presenteren... Als de machinist de regelschuif aan de zijkant beweegt en daarmee het stoere viercylinder verbandsdrijfwerk in beweging zet en om in spoorwegtaal te spreken, de vierling, het binnenste drijfwerk, om de krukas draait. Akoestisch en uiterlijk door de ontwerpers uit de droomfabriek te Göppingen perfect in model nagebouwd, met bijpassende bedrijfsgeluiden en meervoudige, lastafhankelijke dynamische rookuitstoot. In al deze details wordt de beleving van de Schors, Duitslands laatste Länderbahn Pacific in de beproevingsdienst van de VES-M Halle, in schaal 1:32 mogelijk en trekt daardoor elke liefhebber van het modelspoor onweerstaanbaar aan.