Railbus VT 95.9 met 1-assige aanhanger VB 141.2

Grootbedrijf

Railbus VT 95.9 met 1-assige aanhanger VB 141.2 Al in de jaren 30 ontstonden de eerste railbussen vanuit de vraag naar lichte en gemakkelijke voertuigen, die werden ontwikkeld met toepassing van onderdelen en componenten uit de vrachtwagen- en busbouw. Kort na het einde van de Tweede Wereldoorlog herkende de latere Bundesbahn dat de toenemende concurrentie het noodzakelijk maakte om dergelijke railbussen extensief in te zetten op vele onrendabele zijtrajecten. In 1949 kreeg de Waggonfabrik Uerdingen daarom de opdracht om zo'n voertuig te ontwikkelen. Tussen maart en augustus 1950 konden 11 prototypes met een onder de vloer ingebouwde Büssing-motor (110 pk) in gebruik worden genomen. Met de VT 95 912 (de latere VT 95 9112) volgde in november 1950 het laatste en vooral richtinggevende prototype. Dankzij speciale goedkeuring van het ministerie van verkeer kon bij deze railbus de wielbasis tot 6.000 mm worden verlengd. Door de verlenging van de wagenbak waren nu ook voldoende zitplaatsen mogelijk. Na uitvoerige tests ontstond in de jaren 50 een hele familie van railbussen. De eerste serie van 60 eenheden van de 1-motorige VT 95 reed vanaf 1952 de fabriek uit. De vaste wielbasis van 6.000 mm was gebleven, verder waren er enkele wijzigingen. De voorzijde was nu voorzien van een stompe boogvorm en bovenlichtvensters boven de machinistencabine. Al snel veroorzaakte het lage motorvermogen van de railbussen echter problemen in gebieden met veel hellingen, waardoor geen aanhangers (VB 142) meer konden worden gebruikt. Daardoor kwam de DB op het idee om een lichte aanhanger voor het vervoer van fietsen en bagage te ontwikkelen. En dus werd in 1951 opdracht gegeven voor de bouw van in eerste instantie zeven 1-assige aanhangers (VB 141 200-206) voor de VT 95. De uitvoering ervan was uiterst eenvoudig: De wagenbak, die symmetrisch op het ongeremde wielstel rustte, was aan beide zijden voorzien van een Scharfenberg-koppeling en een steun voor afzonderlijk wegzetten. In het interieur van de 4,98 m lange en net geen 2 ton zware aanhanger was, naast het in het midden voorziene bagagegedeelte, plaats voor in totaal acht fietsen. Drie vouwdeuren aan beide zijden maakten afzonderlijk laden en lossen van het fiets- en bagagegedeelte mogelijk. Na uitvoerige tests van de eerste exemplaren bestelde de DB nog 50 aanhangers van hetzelfde type, die in 1955 als VB 141 207-256 werden geleverd. Eveneens tot 1955 volgde op de eerste serie VT 95 nog vijf series met in totaal 496 railbussen. Hiervan kon door de inbouw van motoren met 130 pk en later 150 pk het vermogen voortdurend worden verbeterd. Bij deze latere series zijn de bovenlichten vervallen. Driedelige vouwdeuren aan de uiteindes van de wagen zorgden nu voor snel in- en uitstappen van de reizigers. Met deze voertuigen verving de DB op talrijke zijtrajecten definitief de stoomlocomotief, want alleen door de extreem rendabele werking van deze railbussen kon de exploitatie van veel trajecten in stand worden gehouden. Helaas bleken de 1-assige aanhangers niet echt handig in het dagelijks gebruik, omdat het omslachtige en tijdrovende omzetten op de eindstations telkens het uitschuiven van de geïntegreerde steunen noodzakelijk maakte om het voertuig horizontaal te houden. Met de voortschrijdende levering van de 2-motorige railbussen VT 98 verdween snel de behoefte aan bagageaanhangers, eind 1964 waren hiervan nog slechts drie exemplaren over. Deze zijn uiteindelijk op 1 januari 1969 onder de nieuwe seriebenaming 941 buiten bedrijf gesteld. Vanaf het midden van de jaren 70 werden ook veel 1-motorige railbussen (vanaf 1968 serie 795) uitgerangeerd. In 1983 kwam als laatste de 795 445 van het spoor. Veel exemplaren van de 795 kregen in het buitenland en natuurlijk ook bij museumspoorlijnen in Duitsland een nieuw werkveld. Tot het museumbestand van de DB behoort de 795 240 (voorheen VT 95 9240).