Dubbele elektrische locomotief serie Ae 8/14

Grootbedrijf

37595 – SBB Ae 8/14 11801 De toenemende vereisten voor kracht en snelheid, het groeiende verkeer bij Gotthard en de beschikbaarstelling van versterkingslocomotieven voor de hellingen bij Gotthard en de Monte Ceneri leidden begin 1930 tot de bouw van twee dubbele locomotieven. Zo werden in de jaren 1931 en 1932 de beide Ae 8/14 11801 en 11851 van de Schweizerische Bundesbahnen (SBB) in dienst gesteld. Zij haalden een snelheid van 100 km/u en konden op hellingen van 27 ‰ 600 ton zware reizigerstreinen met een snelheid van 62 km/u en goederentreinen van 750 ton met een snelheid van 50 km/u trekken. Uiterlijk en met de wielsetcodes (1A)A1A(A1)+(1A)A1A(A1) grotendeels identiek, onderscheidden beide machines zich aanzienlijk van elkaar wat hun aandrijfconcept betreft. Het in het model verwezenlijkte 11801 bezat per aandrijfwielstel een Buchli-aandrijving die qua bouw bijna gelijk was aan de Ae 4/7. Hiermee werd een vermogen van 5.514 kW op de rails gebracht. Bij het loopwerk waren de beide buitenste aangedreven wielstellen van elke locomotiefhelft met de eindloopwielstellen op een draaistel samengevoegd. Omdat de middelste wielstellen speling aan de zijkant hadden, werd elke locomotiefhelft alleen door de centrering van het draaistel gestuurd. Op die manier kon de machine bochten met een straal van 100 m toch nog nemen. Het hoofdframe van elke locomotiefhelft was in vier hoofdsteunpunten opgehangen, waarbij de draagveren van alle aangedreven wielstellen en het middelste loopwielstel door compensatiehefbomen waren verbonden. Een nieuwigheid vormde de ontlasting van het middelste wielstel van elke locomotiefhelft voor zware ritten door een vergroting van de druk op het aandrijvingswielstel. Zo kon die van rond 20 tot ongeveer 21,5 ton en op die manier het adhesiegewicht van 160 naar 172 ton worden opgedreven. De regeling van de spanning en snelheid op de hoogspanningszijde van de transformator door een hoogspanningsregeling met 28 versnellingen was eveneens nieuw. De Ae 8/14 11801 stond vanaf december 1931 ter beschikking voor de SBB en was aan het depot Erstfeld toebedeeld. Natuurlijk probeerde men de locomotief intensief uit en bleken er vele, soms hardnekkige kinderziektes op te treden. De machine werd bij Gotthard en op de aanvoerlijnen ingezet, waarbij die met reizigerstreinen naar Luzern en Zürich reed. Maar in het zware goederentreinverkeer kon de door het locomotiefpersoneel als "Grote" angeduide Ae 8/14 dan wel terecht bewijzen wat die in zijn mars had. Pas bij de indienststelling van de Re 6/6 werd het einde van de dubbele locomotief ingeluid. Na meer dan 5.800.000 km afgelegde kilometers werden ze in 1977 buiten bedrijf gesteld. Maar ter gelegenheid van het 100-jarige Gotthardjubileum in 1981 werden ze opnieuw bedrijfsklaar uitgewerkt. In 1984 ging de machine als historische locomotief over naar het museumbestand van de SBB en is sindsdien door de medewerkers van het depot Erstfeld bedrijfswaardig gehouden.